تنگه کریان قشم
تنگه کریان منظقه ای دست نخورده و بکر در دل کوه های دولاب قشم می باشد که موقع بارندگی و پس از باران در تنگه کریان زیبایی منحصر به فردی دارد و بدلیل آبگرفتگی چاله های این دره و ارتفاع از سطح زمین، نسیمی که از وسط دره می گذرد هوایی خوش و خنکای خاصی دارد.
آبگرفتگی چاله های تنگه کریان
از آنجا که با توجه به گرم وخشک بودن منطقه، آب شیرین ذخیره شده ارزش بالایی دارد،این چاهها محل ذخیره آب باران است.این کانال ها و چاهها نگه کریان،قدمتی باستانی دارند و از زمان های دور برای تامین آب شیرین اهالی این بخش از جزیره مورد استفاده قرار داشته است.
قشم
قشم بزرگ ترین جزیره‌ی مسکونی ایران و یکی از زیباترین و با صفاترین مناطق گردشگری سرتاسر ناحیه‌ی جنوب ایران به شمار می‌آید. این شهرستان از مهم‌ترین مناطق استان هرمزگان بوده و دارای تاریخی طولانی است. سابقه حکومت درقشم به پیش از اسلام می‌رسد. امرای قشم با داشتن نیروی زمینی و دریایی حاکمیت خود را حفظ می‌کرده‌اند. چنان‌که در کتب تاریخی آمده، توجه به قشم در دوره ایلخانی مغول‌ها بالا می‌گیرد. با ورود پرتغالی‌ها به خلیج فارس، قشم به‌دست آن‌ها می‌افتد و این استیلا تا قرن یازدهم هجری (دوره صفویان) ادامه می‌یابد. از این هر سه دوره بقایایی به‌جامانده که امروزه جزو آثار دیدنی این منطقه محسوب می‌شوند. شهرستان قشم، با پهنه ای حدود ۹/۱۶۰۹ کیلومتر مربع در جنوب استان هرمزگان، در شمال باختری تنگه استراتژیک هرمز، در ۲۶ درجه و ۴۵ دقیقه ی پهنای شمالی و ۵۵ درجه و ۴۷ دقیقه‌ی درازای خاوری نسبت به نیم روز گرینویچ قرار دارد و بلندی آن از سطح دریا ۶ متر است. صادرات شهرستان قشم گونه های ماهی ومیگو، صنایع دستی، قایق، لنج و خاک سرخ است. از آن‌جایی که صید آبزیان در این شهرستان از جایگاه خوبی برخورداربوده وبیش‌تر مردم این شهرستان ماهی گیر و کارگر معدن خاک سرخ هستند، ماهی، میگو و خاک سرخ مهم‌ترین صادرات منطقه را تشکیل می‌دهند. از مهم‌ترین صنایع دستی مردم شهرستان قشم می توان به لنج سازی، گلابتون دوزی، خوس دوزی، شک دوزی، سوند و حصیربافی، توربافی، گرگور سازی اشاره کرد. به‌جرات می توان گفت که لنج سازی قدیمی ترین صنعت سازمان یافته و منظم سواحل جزایر جنوبی ایران است شاید بتوان با احتیاط گفت که عمر این حرفه و صنعت بومی با تاریخ دریانوردی و بازرگانی ایرانیان قدیم درهم آمیخته است. در حال حاضر بیش‌ترلنج های ساخته شده در جزیره قشم چه از نظر حجم و اندازه و چه نوع شناور به وسیله استادان محلی طراحی و پرداخته می‌شود. یادگیری و آموزش فن جلافی (نجار لنج) به‌طور تجربی است و پسران از پدرانشان به ارث برده اند. این صنعت یک صنعت کاملا مردانه است و زنان در آن دخالتی ندارند.
گلابتون دوزی که یکی از حرفه های سنتی و بومی سواحل و جزایر است به هنری اطلاق می شودکه طی آن دوخت طرح‌های زیبا و منقش روی پارچه با نوارهای طلایی گلابتون و جهت تزیین و زیبایی لباس‌های زنانه و بیش‌تر بروی روسری و شلوار محلی به کار می رود. طرح اصلی از لباس‌های زنانه هند و بنگال گرفته شده است و بیش‌تر مصرف محلی دارد اما در حال حاضر به‌خاطر دارا بودن پوشش و راحتی در استفاده از آن کم و بیش مورد توجه زنان سایر شهرها نیز قرار گرفته است. ابزار کار گلابتون را قلاب، مواد، کپیه وچهارپایه (هاون چوبی) تشکیل می‌دهند.
خوس دوزی نیز یکی‌دیگر صنایع دستی این ناحیه است و به عبور نواری نقره‌ای با پهنای متفاوت از لابه‌لای پارچه های توری، با طرح‌های دل‌خواه اطلاق می‌شود. در خوس نوار نقره ای را بیش تر بر روی روسری که در اصطلاح محلی «جلویل فوسی» نام دارد به کار می برند.
گلابتون دوزی که یکی از حرفه های سنتی و بومی سواحل و جزایر است به هنری اطلاق می شودکه طی آن دوخت طرح‌های زیبا و منقش روی پارچه با نوارهای طلایی گلابتون و جهت تزیین و زیبایی لباس‌های زنانه و بیش‌تر بروی روسری و شلوار محلی به کار می رود. طرح اصلی از لباس‌های زنانه هند و بنگال گرفته شده است و بیش‌تر مصرف محلی دارد اما در حال حاضر به‌خاطر دارا بودن پوشش و راحتی در استفاده از آن کم و بیش مورد توجه زنان سایر شهرها نیز قرار گرفته است. ابزار کار گلابتون را قلاب، مواد، کپیه وچهارپایه (هاون چوبی) تشکیل می‌دهند.
خوس دوزی نیز یکی‌دیگر صنایع دستی این ناحیه است و به عبور نواری نقره‌ای با پهنای متفاوت از لابه‌لای پارچه های توری، با طرح‌های دل‌خواه اطلاق می‌شود. در خوس نوار نقره ای را بیش تر بر روی روسری که در اصطلاح محلی «جلویل فوسی» نام دارد به کار می برند.
تنگه کریان واقع در جزیره قشم.
شک دوزی بافی نیز نواری است که به وسیله نخ‌های طلایی و نقره ای فلزی بافته می‌شود. وسایل کار شامل یک هاون چوبی و چند قرقره است که بیش‌تر برای لبه پیراهن و آستین و دور یقه لباس زنانه مورد استفاده قرار می گیرد.
سوند و حصیربافی نیز از مهم‌ترین صنایع دستی مردمان این ناحیه و سرتاسر ناحیه جنوب ایران است. برای ساختن سوند از شاخه برگ‌دار درخت خرما استفاده می‌شود شاخه برگ دار را با طناب‌هایی‌که از برگ درخت خرما بافته شده است به‌هم متصل کرده و جهت پوشش خانه های مسکونی مورد استفاده قرار می دهند. حصیر نیز از برگ درخت خرما تهیه می‌شود اما در بعضی از آبادی‌های ساحلی جهت حصیربافی استفاده می‌شود. حصیرهای بافته شده بیش‌تر جهت فرش زیرپا، پوشش سقف خانه و لوازم خانگی مورد استفاده قرار می گیرد در گذشته نه چندان دور محصولات ساخته شده از برگ نخیلات یکی از اقلام صادراتی اهالی جنوب، شیخ نشینان بوده است اما در حال حاضر تولید آن بسیار پایین‌بوده و بیش‌تر جنبه مصرفی دارد.
توربافی نیز از دیگر صنایع دستی رایج در این منطقه است. اهالی جزیره به‌خصوص‌آن‌ها که از طریق دریا و ماهی‌گیری امرار معاش می کنند؛ مهارت خاصی در بافتن و وصله کردن تور دارند. در گذشته که حجم صید و تعداد صیادان کم‌تر از حالا بوده است تمامی تور مورد احتیاج جهت صید توسط خود صیادان و اهالی جزیره بافته می‌شده است که نخ نایلونی مورد نیاز را از کشورهای عربی وارد می کردند. در حال حاضر بخش عمده اش از تور مورد نیاز صیادان توسط عملیات تامین می‌شود اما هنوز در آبادی‌های قشم، سوزا، رمچاه و هلر تور بافی متداول است و کم و بیش می توانند جواب‌گوی نیاز مصرف خانوار صیاد باشد.
در تنگه کریان جزیره قشم گرگورسازی از دیگر صنایع دستی مردمان جزیره‌ی قشم به شمار می‌آید. گرگور تله‌های سیمی و نیم‌دایره شکلی است که به‌عنوان وسیله اصلی صیدماهیان کف‌زی از آن‌ها استفاده می‌شود و گرگورسازی در حال حاضر به خاطر کمبود و گرانی سیم مخصوص آن که وارداتی است رونق گذشته را ندارد اما در صورت تهیه و تامین سیم آن در آبادی‌های صیادی جزیره قشم ساختن گرگور کم و بیش رواج دارد. کوزه گری، گل‌دوزی، برودوزی نیز از دیگر صنایع دستی شهرستان قشم به شمار می‌آیند. از نظر کشاورزی، به ویژه باغ‌داری، شهرستان قشم جایگاهی در حد خودکفایی دارد و از مکان های زیر کشت آن می توان رمکان، توریان، کوشه، کاروان، دیرستان را نام برد. از نظر صنعت و معدن نیز این شهرستان غنی است و از لحاظ جاذبه های گردشگری طبیعی و تاریخی دارای جایگاه ویژه‌ای در استان هرمزگان بوده و اهمیت بسیار زیادی دارد. سواحل‌زیبا و رویایی خلیج‌فارس، جنگل‌های حرا، غار خوربس، کیش کوه) نمکدان)در۳۵ کیلومتری خاور باسعیدو، کوه های اسب رستم و کلاه رستم در حدود ۵ کیلومتری جنوب خاوری قشم، دره هشتاد گزی در جنوب باخترقشم و دره سیاه کوه در جنوب خاورقشم برخی از جاذبه‌های طبیعی شهرستان قشم را تشکیل می‌دهند. این در حالی است که ده ها اثر تاریخی و باستانی در این ناحیه وجود دارد و نیز بازارهای متعدد خرید از سنتی تا مدرن در این شهرستان به بازدیدکنندگان خدمات ارائه می‌کنندو همچنین میتوان از تنگه کریان جزیره قشم بازدید کرد.
شک دوزی بافی نیز نواری است که به وسیله نخ‌های طلایی و نقره ای فلزی بافته می‌شود. وسایل کار شامل یک هاون چوبی و چند قرقره است که بیش‌تر برای لبه پیراهن و آستین و دور یقه لباس زنانه مورد استفاده قرار می گیرد.
سوند و حصیربافی نیز از مهم‌ترین صنایع دستی مردمان این ناحیه و سرتاسر ناحیه جنوب ایران است. برای ساختن سوند از شاخه برگ‌دار درخت خرما استفاده می‌شود شاخه برگ دار را با طناب‌هایی‌که از برگ درخت خرما بافته شده است به‌هم متصل کرده و جهت پوشش خانه های مسکونی مورد استفاده قرار می دهند. حصیر نیز از برگ درخت خرما تهیه می‌شود اما در بعضی از آبادی‌های ساحلی جهت حصیربافی استفاده می‌شود. حصیرهای بافته شده بیش‌تر جهت فرش زیرپا، پوشش سقف خانه و لوازم خانگی مورد استفاده قرار می گیرد در گذشته نه چندان دور محصولات ساخته شده از برگ نخیلات یکی از اقلام صادراتی اهالی جنوب، شیخ نشینان بوده است اما در حال حاضر تولید آن بسیار پایین‌بوده و بیش‌تر جنبه مصرفی دارد.
توربافی نیز از دیگر صنایع دستی رایج در این منطقه است. اهالی جزیره به‌خصوص‌آن‌ها که از طریق دریا و ماهی‌گیری امرار معاش می کنند؛ مهارت خاصی در بافتن و وصله کردن تور دارند. در گذشته که حجم صید و تعداد صیادان کم‌تر از حالا بوده است تمامی تور مورد احتیاج جهت صید توسط خود صیادان و اهالی جزیره بافته می‌شده است که نخ نایلونی مورد نیاز را از کشورهای عربی وارد می کردند. در حال حاضر بخش عمده اش از تور مورد نیاز صیادان توسط عملیات تامین می‌شود اما هنوز در آبادی‌های قشم، سوزا، رمچاه و هلر تور بافی متداول است و کم و بیش می توانند جواب‌گوی نیاز مصرف خانوار صیاد باشد.
در تنگه کریان جزیره قشم گرگورسازی از دیگر صنایع دستی مردمان جزیره‌ی قشم به شمار می‌آید. گرگور تله‌های سیمی و نیم‌دایره شکلی است که به‌عنوان وسیله اصلی صیدماهیان کف‌زی از آن‌ها استفاده می‌شود و گرگورسازی در حال حاضر به خاطر کمبود و گرانی سیم مخصوص آن که وارداتی است رونق گذشته را ندارد اما در صورت تهیه و تامین سیم آن در آبادی‌های صیادی جزیره قشم ساختن گرگور کم و بیش رواج دارد. کوزه گری، گل‌دوزی، برودوزی نیز از دیگر صنایع دستی شهرستان قشم به شمار می‌آیند. از نظر کشاورزی، به ویژه باغ‌داری، شهرستان قشم جایگاهی در حد خودکفایی دارد و از مکان های زیر کشت آن می توان رمکان، توریان، کوشه، کاروان، دیرستان را نام برد. از نظر صنعت و معدن نیز این شهرستان غنی است و از لحاظ جاذبه های گردشگری طبیعی و تاریخی دارای جایگاه ویژه‌ای در استان هرمزگان بوده و اهمیت بسیار زیادی دارد. سواحل‌زیبا و رویایی خلیج‌فارس، جنگل‌های حرا، غار خوربس، کیش کوه) نمکدان)در۳۵ کیلومتری خاور باسعیدو، کوه های اسب رستم و کلاه رستم در حدود ۵ کیلومتری جنوب خاوری قشم، دره هشتاد گزی در جنوب باخترقشم و دره سیاه کوه در جنوب خاورقشم برخی از جاذبه‌های طبیعی شهرستان قشم را تشکیل می‌دهند. این در حالی است که ده ها اثر تاریخی و باستانی در این ناحیه وجود دارد و نیز بازارهای متعدد خرید از سنتی تا مدرن در این شهرستان به بازدیدکنندگان خدمات ارائه می‌کنندو همچنین میتوان از تنگه کریان جزیره قشم بازدید کرد.